Η ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ
είναι η ιστορία του οργανωμένου εργατικού κινήματος
του Θόδωρου Μαράκη
ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ (Αντ-αν)
ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ (Ν-Α)
ΝΕΑ ΜΑΖΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
Πάνω στη βάση αυτών των συνθημάτων εδώ και κάμποσα χρόνια έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση στην πλειοψηφία των οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (εξ-α). Η συζήτηση περνάει από υφέσεις και εξάρσεις.
Όπως προκύπτει από τα συνθήματα το ζητούμενο είναι η δημιουργία ενός νέου αριστερού κόμματος μαζικού ή εν δυνάμει μαζικού, αριστερά των υπαρχόντων, γιατί διαφορετικά τι νόημα θα είχε η ύπαρξή του!
Στόχος στρατηγικής σημασίας για τις οργανώσεις της εξ-α. Στόχος πραγματικός, όχι εγκεφαλικά κατασκευασμένος, επειδή η δημιουργία του νέου κόμματος είναι αναγκαία. Είναι κάτι που απασχολεί εθνικά και διεθνώς σημαντικά στρώματα της πρωτοπορίας του εργατικού κινήματος και της νεολαίας. Γιατί τα παραδοσιακά, της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα και διεθνώς – μαζί με πρώην και νυν Κ.Κ. – έχουν περάσει ανοιχτά και απροκάλυπτα στην υπηρεσία του κεφαλαίου, είτε είναι στην κυβέρνηση είτε είναι στην αντιπολίτευση.
Στη χώρα μας το ΚΚΕ παρά την αριστερή πολιτική του, αδυνατεί να προσφέρει διέξοδο και προοπτική, επειδή είναι χρεωμένο Ιστορικά με απανωτές ήττες του εργατικού και λαϊκού κινήματος, επειδή είναι ταυτισμένο με την πολιτική που οδήγησε στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ, επειδή δεν έχει βγάλει συμπεράσματα, σωστά, για τα λάθη και τις ήττες, επειδή σήμερα η πολιτική του με τα αριστερίστικα χαρακτηριστικά της, δεν μπορεί να ενώσει τους εργάτες σε ενιαιομετωπική δράση ενάντια στις επιθέσεις του κεφαλαίου. Τέλος, επειδή η ενότητα και η συνοχή του κόμματος στηρίζεται στη Σταλινοποιημένη – και όχι τη Λενινιστική – εκδοχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού.
Από την άλλη ούτε και ο ΣΥΝ μπορεί να δώσει διέξοδο και προοπτική, επειδή δεν έχει σαν στρατηγικό στόχο την ανατροπή του συστήματος, επειδή η συμπαθής ενωτική πολιτική του είναι χωρίς αρχές είτε αυτή απευθύνεται προς το ΠΑΣΟΚ είτε προς τα αριστερά του.
Είναι αλήθεια ότι ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζουν σημαντική άνοδο σε εκλογικά ποσοστά το τελευταίο διάστημα, εξ αιτίας της νεοφιλελεύθερης επίθεσης, των σκανδάλων και της δεξιάς και κατά συνέπεια ανύπαρκτης αντιπολιτευτικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ. Σημαντικό γεγονός, γιατί εκφράζει την κίνηση της κοινωνίας προς τα αριστερά έστω και αν πρόκειται για ψήφο διαμαρτυρίας. Σημαντικό γεγονός γιατί η άνοδος των ποσοστών βάζει νέα καθήκοντα σε ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα αυτό της ενότητας στη δράση. Παρά ταύτα συνεχίζουν την ίδια πολιτική. Ιδιαίτερα το ΚΚΕ, όπου επιτυχία το βυθίζει ολοένα και περισσότερο στην αντιενωτική πολιτική ντυμένη με αριστερίστικη φρασεολογία.
Αυτή η σχέση καθιστά εκ των πραγμάτων και τα δύο κόμματα κρίσης και αυτό έχει διπλή ανάγνωση πρώτο ότι δεν μπορούν να μεταμορφωθούν για να γίνουν Νέα Αριστερά και το δεύτερο το πιο σημαντικό ότι μέσα στις γραμμές τους θα υπάρξουν συγκρούσεις οι οποίες θα γεννήσουν μαζικά ή ημιμαζικά ρεύματα με επαναστατικά χαρακτηριστικά, όπου μαζί με μια ενοποιημένη εξ-α μπορεί να δημιουργήσουν την βάση για μαζική Νέα Αριστερά.
Αυτή την προοπτική χρειάζεται να την λάβουν εξαιρετικά υπόψη τους οι ηγετικοί και τα στελέχη της εξ-α και ιδιαίτερα της επαναστατικής στο σχεδιασμό μιας ενιαιομετωπικής προσέγγισης προς τα μαζικά κόμματα, αν πιστεύουν πραγματικά στο στόχο της Νέας Αριστεράς ή στην Αριστερά της νέας εποχής – όπως λέει το ΝΑΡ – μαζικής με επιρροή και ρίζες, στα συνδικάτα, τις γειτονιές, στην Τ. Αυτοδιοίκηση, στη Νεολαία, όπου η δράση της θα μπορεί να επηρεάζει τις εξελίξεις στο πεδίο των αγώνων και όχι μόνο! Αυτό βέβαια προϋποθέτει συσπείρωση και ενοποίηση των οργανώσεων της εξ-α. Διαφορετικά θα παίζουν το ρόλο του δορυφόρου ή του παρατηρητή.
Πού βρισκόμαστε
Όλοι οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» γνωρίζουμε ότι τους μήνες που προηγήθηκαν των εκλογών του Σεπτέμβρη η συζήτηση και οι διεργασίες για κοινή κάθοδο της εξ-α –εκτός ΣΥΡΙΖΑ- «φούντωσε»! Τα ζητήματα της ενότητας, της (αντ-αν), της Νέας αριστεράς, ήρθαν δυνατά στο προσκήνιο.
Ωστόσο, παρ’ ότι όλοι είχαν την καλή πρόθεση να κατέβει η «Ριζοσπαστική αριστερά» ενωμένη στις εκλογές, αυτό δεν έγινε εφικτό και τελικά είχαμε δύο «ενωτικά» σχήματα, το ΜΕΡΑ και την ΕΝΑΝΤΙΑ. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι δήλωναν να παλεύουν γενικά για το ίδιο πράγμα. Συγκεκριμένα ότι: «Το ΜΕΡΑ παλεύει για την δημιουργία μιας σύγχρονης αντικαπιταλιστικής αριστεράς» (Διακήρυξη εκλογών).
Και στη διακήρυξή της η ΕΝ.ΑΝΤΙΑ δήλωνε ότι: «Οι εκλογές να είναι το πρώτο βήμα», «…μιας ενωτικής πολιτικής παρέμβασης της επαναστατικής αριστεράς» «… που δεν θα έχει τέλος με την εκλογική καταγραφή».
«Για να υπάρξει αλλά και να ανοίξει η συζήτηση για την αντικαπιταλιστική-αντιμπεριαλιστική αριστερά».
«Μια αριστερά της αντίστασης».
Και κατέληγε: «Δεσμευόμαστε ότι θα επιμείνουμε σ’ αυτή την κατεύθυνση μ’ όλες μας τις δυνάμεις».
Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν δικαίωσε ούτε το ΜΕΡΑ, ούτε την ΕΝ ΑΝΤΙΑ. Αλλά δεν είναι αυτό το σημείο όπου θέλω να σταθώ κριτικά. Θεωρώ ότι και μαζί να κατεβαίνουν το αποτέλεσμα στην καλύτερη περίπτωση να ήταν κάποιοι ψήφοι παραπάνω από το άθροισμα των όσων πήραν και οι δύο μαζί. Επειδή και πάλι θα λειτουργούσε ο νόμος που θέλει τις Λαϊκές μάζες να στρέφονται πρώτα στα παραδοσιακά κόμματα όταν κινούνται προς τα αριστερά. Βέβαια το καλύτερο θα ήταν να είχαν κατέβει ενωμένοι, γιατί η διάσπαση είχε αρνητικό αντίκτυπο – ιδιαίτερα στη νεολαία – επειδή διαιωνίζει το αίσθημα σε πρωτοπόρους αγωνιστές ότι η εξ-α δεν είναι ικανή να βρει την ενότητά της και να δώσει το νέο κόμμα.
Το πιο σημαντικό ζήτημα, που θέλω να σταθώ κριτικά είναι για το τι δεν έκανε η ΕΝΑΝΤΙΑ μετά τις εκλογές. Γιατί το ΜΕΡΑ επειδή έχει ιστορία μας είναι γνωστή η συμπεριφορά του και αυτό το λέω χωρίς δόση «κακίας» ή ακόμη και κριτικής διάθεσης.
Η ΕΝΑΝΤΙΑ καλλιέργησε, είναι αλήθεια, ελπίδες ότι το ενωτικό εγχείρημα θα συνεχιστεί για όσα είχε δεσμευτεί προεκλογικά και μετεκλογικά. Στην ανακοίνωση με την οποία καλούσε την Παναττική Συνέλευση της 6ης Οκτώβρη διακήρυσσε ότι: «Η απόφασή μας είναι να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια!» «Ταυτόχρονα δηλώνουμε ότι θα επιμείνουμε στη συνέχιση της συζήτησης για μια άλλη αριστερά, ανεξάρτητη, ριζοσπαστική και αντικαπιταλιστική».
Στο περιοδικό του ΣΕΚ «Σοσιαλισμός από τα κάτω» Τ.64 που απηχεί τις απόψεις της ηγεσίας του, στο άρθρο «ΕΝΑΝΤΙΑ Πώς Συνεχίζουμε» διαβάζουμε: «Η αντικαπιταλιστική αριστερά μπορεί να παίξει το ρόλο του ‘μπαρουτιού’ στην περίοδο αστάθειας που ανοίγει μετεκλογικά».
«[…] η ΕΝΑΝΤΙΑ χρειάζεται άμεσα να μπει μπροστά με μεγάλες πρωτοβουλίες για να ανοίξουν τα μέτωπα με την κυβέρνηση».
Καλούσε σε μια σειρά καμπάνιες: «με αρχή μια καμπάνια ενάντια στην ψήφιση του προϋπολογισμού, για την γενική απεργία του Δεκέμβρη για τους φοιτητές ενάντια στην εφαρμογή του νόμου πλαίσιο, για το περιβάλλον κλπ».
Κατέληγε με υπότιτλο «Δυνατή αριστερά Δυνατή ΕΝΑΝΤΙΑ» Με το καθήκον: «Η ΕΝΑΝΤΙΑ να στηριχθεί και να οργανώσει τον κόσμο που την στήριξε και την ψήφισε».
Με την πίστη ότι: «… η παρουσία της ΕΝΑΝΤΙΑ μας κάνει να ελπίζουμε ότι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος στο να κερδίσουμε την πολιτική έκφραση των κινημάτων μέσα από μια δυνατή αντικαπιταλιστική αριστερά».
Μετά απ’ όλα αυτά η ΕΝΑΝΤΙΑ στην ουσία πέρασε στην ανυπαρξία. Δεν φάνηκε ούτε στη μεγάλη γενική απεργία του Δεκέμβρη. Λάθος επειδή τραυματίζει σοβαρά τις ελπίδες για την δυνατότητα της (αντ-αν), για την συγκρότηση της Νέας Αριστεράς.
Τι φταίει; Γιατί δεν τα βρήκαν το ΜΕΡΑ και η ΕΝΑΝΤΙΑ; Φταίει το ΣΕΚ; Φταίει το ΝΑΡ; Γιατί μετά τις εκλογές η ΕΝΑΝΤΙΑ δεν προχωράει σύμφωνα με ό,τι ειπώθηκε; Η απάντηση δεν είναι απλή, δεν αρκεί να πούμε: φταίει αυτός! Η απάντηση αυτή μας γυρίζει ξανά στους ξεχωριστούς κόσμους μας. Υπάρχουν βέβαια ευθύνες που ενδεχομένως βαρύνουν κάποιους περισσότερο! Ωστόσο πιστεύω ότι η απάντηση είναι πιο σύνθετη και συνθέτει, να βρούμε το κεντρικό της σημείο, να δούμε τα γενικά λάθη, αυτό θα το επιχειρήσω σ’ επόμενο κεφάλαιο. Επειδή θέλω να ασχοληθώ τώρα με την συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ.
O ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει στόχο την (Αντ. Αν)
Η επανασύσταση του ΣΥΡΙΖΑ με την προσθήκη και της ΚΟΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί ανασύνθεση ή ανασυγκρότηση της αριστεράς σε αντικαπιταλιστική βάση και σε καμία περίπτωση η Νέα αριστερά. Γιατί σύμφωνα με την διακήρυξή του το ενωτικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ το επέβαλε «η ανάγκη να συναντηθούν οι δυνάμεις της αριστεράς στην κοινή δράση και ταυτόχρονα να οικοδομήσουν μια μονιμότερου χαρακτήρα πολιτική συσπείρωση μεταξύ τους».
Πρόκειται για «Συνεργασία των δυνάμεων της Ριζοσπαστικής αριστεράς» με πρόγραμμα όπου το όριό του φτάνει μέχρι την πάλη ενάντια στις επιλογές του Νεοφιλελευθερισμού και δεν βάζει ζήτημα ανατροπής του καπιταλισμού. Και είναι γνωστό ότι είναι κύρια το πρόγραμμα αυτό που χαρακτηρίζει την πολιτική φυσιογνωμία των οργανώσεων, των κομμάτων και των πολιτικών σχηματισμών. Σημειώστε ότι το πρόγραμμα του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ παρά την μερική στροφή προς τα αριστερά – σε σχέση με το 2004 – βρίσκεται στα «δεξιά» αυτού του ΚΚΕ. Ωστόσο η ενωτική πολιτική του και το άνοιγμα προς τις οργανώσεις της εξ-α είναι εξαιρετικά πιο συμπαθής και επωφελής για το κίνημα απ’ αυτή την «αριστερίστικη» του ΚΚΕ. Γι’ αυτό πήγε καλά στις εκλογές και συνεχίζει η επιρροή του την ανοδική της πορεία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εξαφανίστηκε μετά τις εκλογές, αντίθετα δυναμώνει. Δεν είναι όμως ενιαίος πολιτικός φορέας και δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει παρά τις έντονες φωνές που ακούγονται προς αυτή την κατεύθυνση. Η άνοδος της εκλογικής του επιρροής δεν μπορεί να αποτελέσει εγγύηση για παραπέρα στροφή προς τα Αριστερά σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, για την Νέα αριστερά. Γιατί ο ΣΥΝ, η κύρια δύναμη που καθορίζει τις εξελίξεις σ’ αυτό το χώρο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο για το πόσο αριστερά θα πάει. Μάρτυρας οι θέσεις του Συνεδρίου. Η ενοποίηση των «ανανεωτικών» σε ενιαίο ρεύμα δείχνει την προετοιμασία τους να παλέψουν μ’ όλες τις δυνάμεις για να αποτρέψουν την αλλαγή προς τα αριστερά, της φυσιογνωμίας του κόμματος. Καταλαβαίνουν, «οι ανανεωτικοί», ότι η ένταση της ταξικής πάλης και η στροφή της κοινωνίας προς τα αριστερά ενδέχεται να σπρώξουν το «αριστερό ρεύμα» και την ηγεσία του ΣΥΝ σε πιο αριστερές θέσεις.
Ο χαρακτήρας της σύγκρουσης θα καθορίσει σε τελική ανάλυση την πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΝ στο μέλλον και κατά συνέπεια το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Το βέβαιο είναι ότι όσο το «Αριστερό ρεύμα» κινείται στη λογική του πολιτικού συμβιβασμού με τους «ανανεωτικούς», ο ΣΥΝ και ο ΣΥΡΙΖΑ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσουν να γίνουν η βάση για την (αντ-αν) και την συγκρότηση της Νέας Αριστεράς. Στο μέλλον είναι οι δρόμοι ανοιχτοί για να συμβούν πολλά και ενδεχομένως μη προβλέψιμα. Σήμερα όμως και στο προβλεπτό μέλλον – όπως δείχνουν οι θέσεις του Συνεδρίου – είμαστε στη φάση του συμβιβασμού.
Συμπεράσματα
Γιατί μέχρι τώρα δεν έχει προχωρήσει η (αντ-αν), η ενοποίηση ή έστω η ομοσπονδοποίηση της εξ-α; Γιατί μια σειρά σοβαρών οργανώσεων της εξ-α συσπειρώθηκαν γύρω από το ΣΥΝ; Και ξαναθυμίζω όλα τα γιατί που έχω προαναφέρει σε προηγούμενο κεφάλαιο.
Η πρώτη απάντηση έχει να κάνει με το γεγονός ότι καμία οργάνωση πέρα από γενικότητες και συνθήματα δεν έχει δώσει για μελέτη και συζήτηση μια πρόταση, ένα σχέδιο πάνω στη βάση του οποίου - αφού υπάρξει συμφωνία - να κινηθούν συστηματικά οι οργανώσεις της εξ-α για την (αντ-αν). Ό,τι γίνεται μέχρι τώρα γίνεται ευκαιριακά με καλές προθέσεις που όμως δεν αρκούν για την συνέχεια και την επιτυχία του εγχειρήματος. Η μόνη οργάνωση με πρόταση είναι το «Ξεκίνημα» η οποία δεν προσέχτηκε λόγω του τρόπου που την παρουσίασε. Σ’ επόμενο κεφάλαιο θα ασχοληθώ διεξοδικά, γιατί βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα για την μέθοδο με την οποία χρειάζεται να προσεγγίσουμε το εγχείρημα της (αντ-αν).
Η δεύτερη απάντηση, επειδή οι ηγεσίες των οργανώσεων της εξ-α δεν πιστεύουν κατά βάθος και επί της ουσίας ότι είναι δυνατόν να ξεπεραστούν οι διαφορές. Επειδή υπήρχε και υπάρχει έντονα η τάση να διογκώνουν τις διαφορές και να απαξιώνουν τις άλλες οργανώσεις για να επιβεβαιώνουν στα μέλη τους ότι αυτή είναι η οργάνωση πρότυπο, ότι αυτή είναι το έμβρυο του επαναστατικού κόμματος, ότι αυτή έχει τις μοναδικές αλήθειες, αναλύσεις, προοπτικές και συνθήματα, ότι αυτή εκπροσωπεί τις γνήσιες μαρξιστικές ιδέες.
Αυτή η μέθοδος αντιπαράθεσης δημιούργησε τραύματα, καχυποψίες και έχει κάνει ανυπόληπτο το χώρο της εξ-α ακόμη και σε μας που έχουμε φάει τη ζωή μας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι: όλοι καλοί είμαστε και εν πάση περιπτώσει όλοι λίγο πολύ δίκιο έχουμε. Αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι οι διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις ακόμη και σ’ αυτό τον περιορισμένο χώρο των μικρών οργανώσεων δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αντανάκλαση του διαφορετικού τρόπου με τον οποίο σκέφτονται τα διάφορα στρώματα της εργατικής τάξης και της νεολαίας. Μ’ αυτό τον τρόπο προσέγγιζε ο Μαρξ την πανσπερμία των διαφορετικών απόψεων και οργανώσεων που υπήρχαν στην εποχή του, με την συσπείρωση των οποίων έγινε η πρώτη σοβαρή προσπάθεια (αντ-αν) όπου συγκρότησε την πρώτη Διεθνή. Είχαμε έτσι την πρώτη μεγάλη απόδειξη ότι είναι δυνατή η συσπείρωση οργανώσεων και μάλιστα με ασύγκριτα μεγαλύτερες διαφορές από τις σημερινές.
Με τις σκέψεις που προανέφερα στα μυαλά τους οι ηγετικοί παρά τις καλές τους προθέσεις – νομίζω ότι όλοι θέλουν την (αντ-αν) και την δημιουργία της Νέας αριστεράς – διστάζουν να καταπιαστούν πραγματικά με το θέμα, το φέρνουν γύρω-γύρω, ρίχνουν τις ευθύνες στους άλλους, όταν κάτι δεν πάει καλά και κατά συνέπεια καιροσκοπούν. Παράδειγμα η ΕΝΑΝΤΙΑ με αφορμή τις εκλογές έγιναν κάποια βήματα αλλά μετά με τις πρώτες δυσκολίες, με σοβαρή ευθύνη του ΣΕΚ ξαναγύρισαν στα γνωστά μονοπάτια. Πρόσφατα ξαναεμφανίστηκε με μειωμένη δυναμική.
Συμπέρασμα: Ισχύει και για τους επαναστάτες ο νόμος της αδράνειας, έχουμε και μεις τον συντηρητισμό μας, προσπαθούμε να κρατηθούμε από το παλιό, μέχρι να βεβαιωθούμε ότι μπορεί το νέο να προχωρήσει. Ως ένα βαθμό πρόκειται για υγιή συντηρητισμό, αλλά, ως ένα βαθμό, γιατί η προσκόλληση στο παλιό όταν οι συνθήκες απαιτούν αλλαγές τότε μετατρέπεται σε αντιδραστικό στοιχείο και εμποδίζει την εξέλιξη, η οποία προχωράει με άλματα και ρίσκο. Χωρίς εκ των προτέρων εξασφαλισμένες εγγυήσεις.
Η αντικαπιταλιστική ανασύνθεση έχει ιστορία
Σύντροφοι της εξ-α οι δισταγμοί και οι φόβοι σας για να καταπιαστείτε σοβαρά με το εγχείρημα της (αντ-αν) είναι κατανοητοί, αλλά τελικά ανιστόρητοι.
Η Ιστορία μας διδάσκει ότι η συγκρότηση των πρώτων μεγάλων εργατικών και επαναστατικών κομμάτων – μηδέ του μπολσεβίκικου εξαιρουμένου – είναι ιστορία της (αντ-αν) ή πιο σωστά της ενοποίησης ετερόκλητων πολιτικά οργανώσεων χωρίς ατέρμονες βυζαντινού τύπου συζητήσεις.
Δεν ισχυρίζομαι ότι οι διαφορές εξαφανίστηκαν με την ενοποίηση. Η ενοποίηση δεν προέκυψε με ειρηνικό τρόπο. Συγκρούσεις και οι πολεμικές πάνω στις διαφορετικές απόψεις συνέχισαν και η ζωή γέννησε νέες. Όμως η δημοκρατική λειτουργία βοήθησε να λυθούν οι διαφορές μέσα στα πλαίσια του ενιαίου πολιτικού φορέα και της κοινής δράσης. Κάποιοι αποχώρησαν ή εξοστρακίστηκαν. Στο τέλος είχε γεννηθεί ένας νέος πολιτικός φορέας διαφορετικός από το άθροισμα των οργανώσεων και των απόψεών τους, είχαμε πλέον ένα νέο κόμμα.
Πρώτη Διεθνής
Πρώτο μεγάλο παράδειγμα (αντ-αν) η δημιουργία της 1ης Διεθνούς. Είναι σ’ όλους μας γνωστό ότι στην ίδρυσή της συμμετείχαν οργανώσεις με ασύγκριτα πιο μεγάλες διαφορές απ’ αυτές που υπάρχουν σήμερα ανάμεσα στις πιο σοβαρές οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Αυτές που σήμερα θα όφειλαν να σηκώσουν στις πλάτες τους το στρατηγικής σημασίας εγχείρημα της (αντ-αν).
Σύμφωνα με τον Ριαζάνωφ: «η Διεθνής ένωση των εργατών (…) αποτελούνταν απ’ τα πιο διαφορετικά στοιχεία. Υπήρχαν κατά πρώτο λόγο οι Άγγλοι, που κι αυτοί διασπάστηκαν σε διάφορες ομάδες. Ανάμεσά τους υπήρχαν συνδικαλιστές, παλιοί χαρτιστές, υπήρχαν ακόμα οπαδοί του μεγάλου ουτοπιστή Όουεν. Υπήρχαν οι Γάλλοι (Προυντονιστές). Υπήρχαν Ιταλοί (καθοδηγούμενοι) από τον Ματσίνι που ήταν ένθερμος δημοκράτης και συνάμα θρησκόληπτος άνθρωπος. Υπήρχαν επίσης Πολωνοί εξόριστοι για τους οποίους το πιο σημαντικό ήταν το πολωνικό πρόβλημα».
«Υπήρχαν και μερικοί Γερμανοί (…) παλιά μέλη της Ένωσης των Κομμουνιστών (…) και τέλος ο Μαρξ».
Σκεφτείτε το καλά σύντροφοι της εξ-α. Ο Μαρξ έκανε την (αντ-αν), τη Διεθνή Ένωση Εργατών μ’ αυτούς. Ο Έγκελς από το 1858 ήδη απογοητευμένος από την πλήρη χρεωκοπία του κινήματος των χαρτιστών είχε διατυπώσει σ’ ένα γράμμα στον Μαρξ τη γνώμη ότι «το Αγγλικό προλεταριάτο στην πραγματικότητα αστικοποιείται όλο και περισσότερο».
Η Ένωση δεν είχε ούτε πρόγραμμα ούτε Καταστατικό. «Υποβλήθηκαν διάφορα σχέδια (…). Στην τέταρτη συνεδρίαση (…) το σχέδιο του Μαρξ εγκρίθηκε με μερικές ασήμαντες τροποποιήσεις απ’ τη συντριπτική πλειοψηφία».
«Πώς έγινε αυτό; (…) αυτό δεν έγινε χωρίς κάποιους συμβιβασμούς. Ο συμβιβασμός βρισκόταν στο γεγονός όπως έγραψε ο ίδιος ο Μαρξ στο γράμμα του προς τον Ένγκελς ότι: «υποχρεώθηκε να περιλάβει στο καταστατικό και στο πρόγραμμα μερικές λεξούλες, όπως αλήθεια, ηθική και δικαιοσύνη» αλλά τις περιέλαβε έτσι «που να μη μπορούν να βλάψουν». (1)
Ο Λένιν στο έργο του «Αριστερισμός» στο Κεφάλαιο «Κανένας συμβιβασμός;» αναφέρει ένα απόσπασμα του Ένγκελς: «Οι γερμανοί κομμουνιστές είναι κομμουνιστές γιατί μέσα απ’ όλα τα ενδιάμεσα στάδια και τους συμβιβασμούς που δεν τους δημιούργησαν αυτοί, αλλά η πορεία της ιστορικής ανάπτυξης, βλέπουν καθαρά και επιδιώκουν συνεχώς τον τελικό σκοπό, δηλαδή την εξαφάνιση των τάξεων…».
Οι παρακάτω παρατηρήσεις του Ριαζανώφ έχουν μεγάλη σημασία για την αξία των συμβιβασμών όπως τους εφάρμοσαν οι μεγάλοι επαναστάτες Μάρξ-Ένγκελς.
«(…) Όπως ομολογεί ο Μαρξ στο ίδιο γράμμα προς τον Έγκελς. Ήταν αδύνατο να χρησιμοποιήσει τη θαρραλέα και επαναστατική γλώσσα του κομμουνιστικού μανιφέστου». Γιατί; (όπως γράφει ο Ριαζανώφ) «Ο συγγραφέας των δύο κειμένων ήταν ο ίδιος, οι εποχές όμως που γράφτηκαν και οι οργανώσεις στο όνομα των οποίων γράφτηκαν διέφεραν πολύ».
«Το Κομμουνιστικό μανιφέστο συντάχτηκε το (1848) κατ’ εντολή μιας μικρής ομάδας επαναστατών κομμουνιστών…»
Η ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς γράφτηκε 17 χρόνια μετά: «Το 1864 το εργατικό κίνημα είχε αναπτυχθεί αρκετά, είχε γίνει πιο μαζικό όσο αφορά όμως το επίπεδο ανάπτυξης της ταξικής συνείδησης είχε μείνει πολύ πίσω απ’ τη μικρή επαναστατική πρωτοπορία του 1848. Αλλά και το νέο γενικό επιτελείο που στ’ όνομά του έγραφε τώρα ο Μαρξ είχε μείνει αρκετά πίσω. Ήταν απαραίτητο να συνταχθεί ένα καινούργιο μανιφέστο, που να ανταποκρίνεται στο τωρινό επίπεδο ανάπτυξης του εργατικού κινήματος και των ηγετών του, χωρίς όμως ταυτόχρονα να εγκαταλείπει ούτε μία από τις αρχικές θέσεις του Κομμουνιστικού Μανιφέστου».
«Ο Μαρξ στο νέο μανιφέστο του έδωσε ένα κλασικό παράδειγμα της εφαρμογής της τακτικής του ενιαίου μετώπου» (2)
Ωστόσο ο Μαρξ «με καταπληκτική τέχνη έβγαλε από την πραγματική κατάσταση της εργατικής τάξης όλα τα θεμελιώδη συμπεράσματα του κομμουνιστικού Μανιφέστου: ταξική οργάνωση του προλεταριάτου, ανατροπή της κυριαρχίας της αστικής τάξης, κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από το προλεταριάτο, κατάργηση της μισθωτής εργασίας, κοινωνικοποίηση όλων των μέσων παραγωγής» (3)
Σύμφωνα πάντα με τον Ριαζανώφ: «Η Ιδρυτική διακήρυξη δεν αποτελούσε ακόμα πρόγραμμα, δεν ήταν παρά ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή».
Κεντρικά σημεία του προγράμματος και των καθηκόντων ήταν: «ότι η χειραφέτηση της εργατικής τάξης πρέπει να κατακτηθεί από την ίδια την εργατική τάξη»
(…) ότι όλες οι μεγάλες προσπάθειες που τείνουν σ’ αυτό το μεγάλο σκοπό απέτυχαν από έλλειψη αλληλεγγύης ανάμεσα στους διάφορους εργατικούς κλάδους κάθε χώρας και από την απουσία ενός αδελφικού δεσμού ανάμεσα στους εργάτες των διαφόρων χωρών», (…) «ενώ απευθύνει προειδοποίηση να μην επαναληφθούν τα παλιά λάθη και απαιτεί την άμεση συνένωση των ασύνδετων ακόμη κινημάτων…» (4)
Η Διεθνής και ο πνευματικός της πατέρας ο Μαρξ, επεδίωκαν να συνενώσουν τα κινήματα και τις οργανώσεις των διαφορετικών εθνικών χωρών και δεν απέκλειαν την συμμετοχή στη Διεθνή διαφορετικών οργανώσεων της ίδιας χώρας ωστόσο τους συμβούλευαν για την καλύτερη επιτυχία της δράσης του εργατικού κινήματος να ενοποιηθούν.
Αναφέρω τα βασικά άρθρα του καταστατικού που ήταν προς αυτή την κατεύθυνση:
«1. Η ένωση ιδρύεται για να χρησιμέψει σαν ένα κεντρικό μέσο σύνδεσης και σχεδιασμένης συνεργασίας ανάμεσα στις οργανώσεις των εργατών που υπάρχουν στις διάφορες χώρες και που αποβλέπουν στον ίδιο σκοπό, δηλαδή στην προστασία, την ανάπτυξη και την ολοκληρωτική χειραφέτηση της εργατικής τάξης».
«3. Το 1865 θα συνέλθει ένα γενικό συνέδριο των εργατών στο Βέλγιο. Θα απαρτίζεται από τους αντιπροσώπους όλων των εργατικών οργανώσεων που θα έχουν προσχωρήσει στο μεταξύ στη Διεθνή Ένωση».
Το άρθρο 7 του καταστατικού καλούσε: «(…) τα μέλη της Διεθνούς Ένωσης … να κάνουν κάθε προσπάθεια, για να συνενώσουν τις διασκορπισμένες εργατικές οργανώσεις των χωρών τους σε εθνικά σώματα που θα εκπροσωπούνται από εθνικά κεντρικά όργανα» (5)
Σχόλιο: νομίζω ότι σήμερα οι διάφορες Διεθνείς θα όφειλαν να συνενωθούν σε μια για να βοηθήσουν την (αντ-αν) (ενοποίηση) των διασκορπισμένων οργανώσεων των εθνικών χωρών.
Ο Μαρξ στις 23/11/1871 έγραφε στο Bolte: «Η διεθνής ιδρύθηκε για να αντικαταστήσει τις σοσιαλιστικές ή ημι-σοσιαλιστικές σέχτες, με μια πραγματική οργάνωση της εργατικής τάξης. (…) Οι σέχτες δικαιολογούν την ύπαρξή τους ιστορικά όσο η εργατική τάξη δεν είναι ώριμη για ένα ανεξάρτητο ιστορικό κίνημα. Με το που αποκτά ωριμότητα οι σέχτες γίνονται αντιδραστικές». Είναι φανερό ότι αναφέρεται στις μικρές διασκορπισμένες εργατικές οργανώσεις.
Έχει αξία στο σημείο αυτό να αναφέρω μια παρόμοια άποψη του Λένιν διατυπωμένη για την σημασία των Ομίλων. Στο έργο του «Πρόλογος στη συλλογή Μέσα σε 12 χρόνια» γράφει: Οι Όμιλοι (…) ήταν απαραίτητος σταθμός στην ανάπτυξη του σοσιαλισμού και του εργατικού κινήματος της Ρωσίας. Στο βαθμό που αναπτυσσόταν αυτό το κίνημα έμπαινε το καθήκον της συνένωσης των ομίλων, της δημιουργίας στέρεης σύνδεσης ανάμεσά τους και της εξασφάλισης της συνέχειας της οργάνωσης». Νομίζω ότι οι παρατηρήσεις του Μαρξ-Λένιν ισχύουν για την εποχή μας, επιβεβαιώνουν την σημασία της (αντ-αν).
Χρειάζεται νομίζω να γνωρίσουμε το πολιτικό επίπεδο των οργανώσεων της πρώτης (αντ-αν) όπως μας το δίνουν οι συζητήσεις που έγιναν στο πρώτο συνέδριο της Διεθνούς στη Γενεύη το Σεπτέμβριο του 1866.
Σύμφωνα πάντα με τον Ριαζανώφ: «… η κύρια μάχη δόθηκε ανάμεσα στους προυντονιστές και την αντιπροσωπεία του Κεντρικού Συμβουλίου (…) Ο ίδιος ο Μαρξ δεν είχε μπορέσει να πάει».
Διαβάστε ποιες ήταν οι απόψεις των Προυντονιστών: «Κατέκριναν με οξύτητα την εργασία της γυναίκας» (κατά την άποψή τους) «… η φύση είχε ορίσει τη θέση της γυναίκας στο σπίτι για να φροντίζει και όχι να πηγαίνει στο εργοστάσιο. Αποδοκίμασαν απερίφραστα τις απεργίες και τα συνδικάτα. Στράφηκαν επίσης κατά του νομικού περιορισμού της εργάσιμης μέρας»!!
Στο πρώτο συνέδριο της Διεθνούς όπου έβαλε τα θεμέλια του προγράμματος του επαναστατικού Μαρξισμού είχαμε: «έντονες συζητήσεις (για) το πρόβλημα των συνδικάτων. Οι γάλλοι (προυντονιστές) κηρύχτηκαν τόσο ενάντια στις απεργίες όσο και ενάντια στην οργανωμένη αντίσταση κατά των επιχειρηματιών. Οι εργάτες έπρεπε να αναζητήσουν την σωτηρία τους μόνο στους συνεταιρισμούς» (6)
Τα αδιάψευστα ιστορικά στοιχεία μαρτυρούν ότι αυτό ήταν το πολιτικό επίπεδο και το μέγεθος των διαφορών της πρώτης πετυχημένης (αντ-αν). Σήμερα δεν υπάρχει οργάνωση της εξ-α που να κηρύσσεται ενάντια στις απεργίες και τα συνδικάτα. Σήμερα οι διαφορές είναι σε ψηλότερο πολιτικό επίπεδο και μικρότερου μεγέθους. Μπορούμε να προχωρήσουμε στην (αντ-αν) με πιο καλές προϋποθέσεις.
2η Διεθνής
Και η Ιστορία της δημιουργίας των μαζικών κομμάτων της 2ης Διεθνούς – όπου μέχρι τον εκφυλισμό τους το 1914 ήταν και επαναστατικά – είναι η ιστορία της (αντ-αν) και της δυνατότητάς της να πετύχει την ενοποίηση διαφορετικών πολιτικών οργανώσεων σ’ ενιαίο πολιτικό φορέα. Για μια νέα Αριστερά μαζική όπως λέμε σήμερα.
Να δούμε μερικά παραδείγματα: Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας SPD δημιουργήθηκε το 1875 από τον συνασπισμό λασσαλιστών και αϊζεναχικών. Σημειώστε ότι οι λασσαλιστές δεν είχαν καμία συμμετοχή στην πρώτη Διεθνή, γιατί είχαν σημαντικές διαφορές με τους Μαρξιστές Μπέμπελ και Λήμπνεχτ ηγέτες των αϊζεναχικών. Η ενοποίηση πραγματοποιήθηκε στη βάση του προγράμματος της Γκότα. Ο Μαρξ και ο Ένγκελς ήταν απόλυτα σύμφωνοι με την ενοποίηση των δύο οργανώσεων παρ’ ότι έκριναν πολύ αυστηρά το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα διορθώθηκε και όλοι γνωρίζουμε την σημαντική ανάπτυξη που γνώρισε το SPD καθοδηγώντας με επιτυχία τους αγώνες της εργατικής τάξης όπου και σημείωσε μεγάλες επιτυχίες. Ο Κάουτσκυ πριν γίνει αποστάτης προσέφερε πολλά στην εκλαϊκευση και την ανάπτυξη του Μαρξισμού, επαναστάτες του μεγέθους της Ρόζας, του Λήμπνεχτ βγήκαν μέσα από τις γραμμές του.
Το SPD έγινε ο Φάρος για την συγκρότηση σοσιαλιστικών κομμάτων σε μια σειρά χώρες. Στη Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και γενικά σχεδόν σ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης. Το κύριο χαρακτηριστικό της ίδρυσής τους ήταν ότι όλα δημιουργήθηκαν από την ενοποίηση διαφορετικών οργανώσεων.
Αξίζει ν’ αναφερθεί με έμφαση ότι και η ίδρυση του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Ρωσίας απ’ όπου βγήκε το μεγάλο επαναστατικό κόμμα των μπολσεβίκων ήταν δημιούργημα ενοποίησης διαφορετικών οργανώσεων.
Η εμπειρία της 3ης Διεθνούς
Για την δυνατότητα της (αντ-αν) και της ενοποίησης των οργανώσεων της εξ-α και επαναστατικής αριστεράς η εμπειρία από την συγκρότηση της 1ης και 2ης Διεθνούς ίσως να ήταν αρκετή. Τώρα στην εποχή μας έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Τότε είχαμε μόνο μικρές οργανώσεις που το καθήκον τους ήταν να συσπειρωθούν σε ενιαίο πολιτικό φορέα για την συγκρότηση νέων κομμάτων.
Σήμερα υπάρχουν μαζικά κόμματα όπου παρά την κρίση τους και την πολιτική τους σαπίλα έχουν σημαντική επιρροή – η Σοσιαλδημοκρατία και τα ΚΚ – στη μεγάλη πλειοψηφία της οργανωμένης και ανοργάνωτης εργατικής τάξης και τη νεολαία. Κατά συνέπεια η (αντ-αν) είναι το πρώτο μεγάλο βήμα, αλλά η συγκρότηση της Νέας Αριστεράς για να γίνει μαζικό κόμμα, χρειάζεται να εμπεδώσει με τον καλύτερο τρόπο την τακτική του ενιαίου μετώπου πάντα σε σχέση με τα υπάρχοντα μαζικά κόμματα της αριστεράς. Κρατώντας το σύνθημα «Προς τις μάζες» του 3ου και 4ου Συνεδρίου της ΚΔ. Γιατί οφείλει να αποσπάσει από την επιρροή τους τις μάζες.
Είναι γνωστό ότι τα βασικά κόμματα της 3ης Διεθνούς δημιουργήθηκαν από τις συγκρούσεις και τις διασπάσεις των Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Πρώτο μεγάλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του μπολσεβίκικου κόμματος όπου μέχρι το 1912 συνυπήρχε με τους μενσεβίκους.
Το ΚΚ Γερμανίας δημιουργήθηκε από τις διασπάσεις που προκάλεσε στο SPD η προδοτική πολιτική της ηγεσίας του κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Η Ένωση Σπάρτακος με ηγέτες τη Ρόζα και τον Λήμπνεχτ και το Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας USPD. Οι Σπαρτακιστές με λίγες χιλιάδες μέλη δεν δίστασαν το 1918 να μετονομαστούν σε ΚΚΓ. Το 1920 με την προσχώρηση της πλειοψηφίας του USPD εξελίχθηκαν σε κόμμα που αριθμούσε κοντά μισό εκατομμύριο μέλη. Αυτό έγινε δυνατό για δύο βασικούς λόγους: οι ηγέτες και τα στελέχη της ένωσης Σπάρτακος είχαν κύρος και ρίζες στο SPD και τους γερμανούς εργάτες και το δεύτερο ήταν το κύρος της 3ης Διεθνούς όπου είχε για σημαία της τη νίκη της οχτωβριανής επανάστασης.
Στη Γαλλία η μειοψηφία των αριστερών κατά τη διάρκεια του πολέμου κατάφερε να κερδίσει την πλειοψηφία των μελών του Σοσιαλιστικού Κόμματος (SFIO) στις επαναστατικές ιδέες και στο 18ο Συνέδριο (Τουρ 1920) πήρε απόφαση για την προσχώρηση του Κόμματος στη 3η Διεθνή. Η μειοψηφία κράτησε την ταμπέλα του SFIO και μαζί το μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής επιρροής του κόμματος.
Στην Ισπανία και την Ιταλία τα ΚΚ σχηματίστηκαν σαν αποτέλεσμα της διάσπασης μειοψηφιών από τα Σοσιαλιστικά κόμματα. Επίσης και το ΚΚ Νορβηγίας δημιουργήθηκε από διάσπαση του εργατικού κόμματος.
Ωστόσο οι διασπάσεις δεν ήταν πάντα ο κανόνας. Το ΚΚ Μ. Βρετανίας σχηματίστηκε από την συνένωση ομάδων που ήταν έξω από το εργατικό κόμμα το οποίο δεν υπέστη καμία διάσπαση ως συνέπεια της οχτωβριανής επανάστασης. Το ΚΚ Ολλανδίας δημιουργήθηκε επίσης από συνένωση ομάδων που ήταν ήδη έξω από το Σοσιαλιστικό κόμμα.
Και να μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα το ΚΚ προήλθε από το ΣΕΚΕ που σχηματίστηκε από την συνένωση (αντ-αν θα’ λεγα) τριών οργανώσεων που εκπροσωπούσαν τρία διαφορετικά ρεύματα: Λιγδόπουλος (Αριστερή τάση), Μπεναρόγιας (κεντριστική τάση) και Γιαννιός+Σιδέρης (δεξιά τάση). Η μετονομασία του ΣΕΚΕ σε ΚΚ και η προσχώρησή του στην 3η Διεθνή πραγματοποιήθηκε όταν η αριστερή τάση πλειοψήφισε.
Μελετώντας την εμπειρία του σχηματισμού των κομμάτων της 3ης Διεθνούς παρατηρούμε ότι εξελίχθηκαν σε μαζικά κόμματα κύρια τα ΚΚ που προέκυψαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τα παλιά Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Παρ’ όλα αυτά τα παλιά κόμματα δεν τελείωσαν παρά τα εγκλήματα και τις προδοσίες τους συνέχισαν και συνεχίζουν να κρατούν κάτω από την επιρροή τους την πλειοψηφία του λαού. Παράδειγμα χαρακτηριστικό η νίκη του SPD στις εκλογές του 1919 – μέσα στα επαναστατικά γεγονότα – με ποσοστό (37,9%) όταν η αριστερή του διάσπαση το USPD πήρε μόνο το 7,4% των ψήφων.
Γιατί όπως εξηγεί ο Τρότσκι στο «Μεταβατικό»: «Ακόμα και μετά από πολλές προδοσίες οι εργαζόμενοι παραμένουν πιστοί στις οργανώσεις τους, γιατί αυτές οι οργανώσεις τους αφύπνισαν για πρώτη φορά, τους έδωσαν πολιτική κουλτούρα. Αυτό αποτελεί μειονέκτημα όταν πρόκειται να αποκτήσουν ένα καινούργιο προσανατολισμό».
Για να ξεπεράσει το «μειονέκτημα» η 3η Διεθνής για να βρουν τον «προσανατολισμό» τους οι εργάτες στο 3ο και 4ο Συνέδριο επεξεργάστηκε την τακτική του ενιαίου μετώπου με το γενικό σύνθημα: «Προς τις μάζες». Η τακτική του ενιαίου μετώπου είχε κύριο στόχο και απεύθυνση την κοινή δράση με τη Σοσιαλδημοκρατία για να μπορέσουν οι επαναστάτες στο πεδίο της δράσης να κερδίσουν την πλειοψηφία του λαού από την επιρροή των προδοτικών συμβιβασμένων ηγεσιών.
Τα ιστορικά παραδείγματα της 1ης και 2ης Διεθνούς μας έδειξαν ότι είναι εφικτή η (αντ-αν) γιατί η δημιουργία των νέων κομμάτων πέρασε νομοτελειακά από την ενοποίηση των διάσπαρτων τότε οργανώσεων. Στην εποχή μας για να εξελιχθεί η (αντ-αν) σε μαζικό κόμμα χρειάζεται να διδαχθεί από το σχηματισμό των κομμάτων της 3ης Διεθνούς και να εφαρμόσει την τακτική του ενιαίου μετώπου προς τα μαζικά κόμματα με οποιοδήποτε ευέλικτο τρόπο απαιτούν οι συνθήκες.
Κριτική αποτίμηση της πρότασης του Ξεκινήματος
Όπως προανέφερα το «Ξεκίνημα» είναι η μόνη οργάνωση απ’ ότι γνωρίζω όπου έχει παρουσιάσει πρόταση για την συγκρότηση της εξ-α σε Ομοσπονδιακή βάση με σχέδιο 8 σημείων σε κείμενο που κυκλοφόρησε το Μάη του 2007. Αξίζει να ασχοληθώ γιατί βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα που θεωρώ ότι θα βοηθήσουν να πάμε με πιο καθαρές ιδέες το εγχείρημα της (αντ-αν).
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι το σκεπτικό ακυρώνει τα όποια θετικά στοιχεία έχει η πρόταση γι’ αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είχε την προσοχή που της άξιζε από τους καλοπροαίρετους αγωνιστές της εξ-α.
Στο κείμενο γράφει ότι: «Το «Ξ» προσεγγίζει θετικά αλλά με πολλή προσοχή τις εξελίξεις (αναφέρεται στην επανασύσταση του ΣΥΡΙΖΑ και στη προσπάθεια ενός αριθμού οργανώσεων της εξ-α για κοινό κατέβασμα στις εκλογές) – γιατί η εμπειρία από το παρελθόν είναι αρνητική – και αυτό δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα αλλά και διεθνώς».
Παρακάτω: «… το «Ξ» δηλώνει πως επιδιώκει να είναι παρόν στη συγκρότηση ενός νέου αριστερού μορφώματος / κόμματος».
Ωστόσο αρνείται «να ενταχθεί σ’ αυτή τη φάση σε κάποια από τις κυοφορούμενες προσπάθειες» γιατί «καμία από τις δύο συσπειρώσεις δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που το «Ξ» θεωρεί απαραίτητες – παρά μόνο εν μέρει».
Τις «απαραίτητες προϋποθέσεις» 4 τον αριθμό τις θέτει λόγω της παρελθούσας «αρνητικής εμπειρίας», (…) «για να μπορέσει αυτή η αριστερά «να σταθεί» να επιβιώσει (…) για να μπορέσει το εγχείρημα να έχει νόημα και προοπτική». Επειδή πιστεύει ότι: «(…) το κόστος από αποτυχημένες προσπάθειες μπορεί να είναι πολύ μεγάλο».
Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο γιατί δεν συμμετείχε το «Ξ» σε μια από τις δύο συσπειρώσεις. Σε τελική ανάλυση με μια έννοια καλά έκανε και δεν συμμετείχε – ούτε εγώ συμμετείχα παρ’ ότι στην ουσία παρακολούθησα τις διεργασίες και συνεχίζω να τις παρακολουθώ. Το σκεπτικό, απλό, επειδή κατά τη γνώμη μου επρόκειτο για εκλογικές συμμαχίες που δεν ήταν ενταγμένες μέσα στο πλαίσιο μιας συμφωνημένης διαδικασίας για την συγκρότηση της (αντ-αν) με τελικό στόχο ενιαίο πολιτικό φορέα.
Το πρόβλημα με το «Ξ» βρίσκεται στο ανιστόρητο καθ’ όλα σκεπτικό που πρόβαλε για να δικαιολογήσει τη μη συμμετοχή του.
Οι προϋποθέσεις τις οποίες θέτει είναι γενικά σωστές, παραθέτω τα κύρια σημεία τους:
- «η αριστερά αυτή να έχει απήχηση στην κοινωνία…»
- «η παρέμβασή της να είναι τέτοια που να ωθεί πρακτικά και ουσιαστικά το εργατικό κίνημα, τους κοινωνικούς αγώνες, την ταξική πάλη προς τα εμπρός».
Σχόλιο: νομίζω ότι ο αγώνας των φοιτητών και γενικά στην παιδεία σπρώχτηκε – παρά τα λάθη – από τα ΕΑΑΚ και τις συσπειρώσεις επίσης και άλλοι αγώνες.
- «το πρόγραμμά της να συμβάλλει στην ανάπτυξη της ταξικής σοσιαλιστικής συνείδησης…»
- «η εσωτερική της δομή να είναι πραγματικά δημοκρατική, χωρίς καπελώματα και ηγεμονισμούς».
Θεωρώ ότι οι προϋποθέσεις με μια άλλη έννοια θα έπρεπε να είναι όχι προϋποθέσεις αλλά το ζητούμενο της (αντ-αν). Ίσως αντικείμενο πάλης μέσα στα πλαίσια του ενιαίου πολιτικού φορέα. Γιατί οι προϋποθέσεις δεν πέφτουν από τον ουρανό, τις δημιουργεί η πάλη των ζωντανών δυνάμεων για να πετύχουν να μετατρέψουν την (αντ-αν) σε μια Νέα μαζική αριστερά.
Το πρόγραμμα της 1ης Διεθνούς δεν ήταν προϋπόθεση, δημιουργήθηκε από την πάλη του Μαρξ και των συντρόφων του ενάντια στις άλλες απόψεις.
Παρά τις καλές προθέσεις του «Ξ» οι προϋποθέσεις παρομοιάζουν με καθ’ έδρας εντολή. Ήταν λάθος! Θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με το λάθος των μπολσεβίκων μπροστά στην εμφάνιση των Σοβιέτ το 1905.
Αλλά ας πάμε στην ουσία του θέματος. Η ιστορία του εργατικού κινήματος διδάσκει ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις ικανές να εγγυηθούν την επιτυχία αυτού ή εκείνου του οργανωτικού εγχειρήματος. Με μια δόση απαισιοδοξίας – την οποία δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ – θα έλεγα ότι γενικά αυτό που γράφει το «Ξ» ότι «…η εμπειρία από το παρελθόν είναι αρνητική…» ισχύει όχι για το πρόσφατο παρελθόν αλλά για όλη την ιστορία του εργατικού κινήματος. Όταν το μπολσεβίκικο κόμμα και η 3η Διεθνής που οικοδομήθηκαν με τις καλύτερες προϋποθέσεις τελικά εκφυλίστηκαν. Αλλά η ταξική πάλη συνεχίζεται και την αρνητική εμπειρία μπορούμε να την μετατρέψουμε σε θετική αν μάθουμε από τα λάθη που έγιναν. Αν ερμηνεύσουμε σωστά τις αιτίες για την πορεία των γεγονότων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αφήνουμε τα γεγονότα να εξελίσσονται στην τύχη τους, υπάρχει από το παρελθόν συσσωρευμένη εμπειρία την οποία χρειάζεται να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας σ’ ότι επιχειρούμε. Αφιέρωσα ένα μεγάλο κεφάλαιο σε βάρος του μεγέθους του κειμένου από την Ιστορία της συγκρότησης των οργανώσεων της 1ης, 2ης και 3ης Διεθνούς για να αποδείξω ότι η διαδικασία της (αντ-αν) έχει δικαιωθεί. Υπάρχει μέθοδος, διαδικασία, κανόνες όπου χρειάζεται να πάρουμε υπόψη μας για να πετύχουμε. Αλλά …. αλλά δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Το μόνο που υπάρχει είναι η θέληση για συνεχή προσπάθεια και αγώνα. Στο τέλος εμείς θα νικήσουμε. Σ’ αυτό είναι που εμείς οι παλιοί οφείλουμε να εκπαιδεύσουμε τους νέους.
Για να τεκμηριώσει το «Ξ» την «αρνητική» από το πρόσφατο «παρελθόν» εμπειρία χρησιμοποιεί την «ευρωπαϊκή εμπειρία».
«Η εμπειρία των συσπειρώσεων της άκρας ή εξ-α στην Ευρώπη (και διεθνώς) είναι πολύ διδακτική. Εκεί η άκρα αριστερά (α-α) μπόρεσε να παίξει ρόλο στην εμφάνιση νέων, ημιμαζικών ή μαζικών σχηματισμών της αριστεράς. Αλλά αποδείχθηκε πως ο γενικός «κανόνας» ήταν οι σχηματισμοί αυτοί να μετακινηθούν προς τα δεξιά, με τελικό αποτέλεσμα είτε να χάσουν τα αρχικά τους («επαναστατικά») χαρακτηριστικά είτε να βρεθούν σε καταστροφική κρίση (ή και τα δύο)».
Η αναφορά γίνεται στα παραδείγματα: α) της Ιταλικής Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, β) του SSP (Σοσιαλιστικό Κόμμα Σκωτίας), γ) του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ολλανδίας «ένα παλιό μαοϊκό» όπου «δηλώνει πρόθυμο για συγκυβέρνηση με τους Ολλανδούς Σοσιαλδημοκράτες», δ) του Respect της Βρετανίας.
Λυπάμαι που το λέω αλλά τα συμπεράσματα που βγάζει από τα παραπάνω παραδείγματα δεν έχουν σχέση με μαρξιστική ανάλυση.
Γράφει το «Ξ»:
«1. Ότι όσα επαναστατικά λόγια και αν ακούγονται από την όποια οργάνωση της εξ-α σήμερα δεν υπάρχει καμία εγγύηση - (να’ τη πάλι η εγγύηση) - για την μελλοντική της πορεία». Αυτό είναι πολύ παλιό και ισχύει για τους πάντες!
«2. Ότι η συσπείρωση της εξ-α σαν το μέσο για να αποφευχθούν ρεφορμιστικές πιέσεις στα νέα σχήματα της αριστεράς, όπως αυτά δημιουργούνται, δεν αποτελεί εγγύηση. Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει, είναι πως στο βαθμό που οι νέοι σχηματισμοί αρχίζουν να αποκτούν μαζική απήχηση, ο ρεφορμισμός θα βρει τρόπο να εισχωρήσει μέσα σ’ αυτούς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από την πίσω πόρτα ή απ’ το παράθυρο».
Για τις εγγυήσεις έχω ήδη αναφερθεί. Αλλά το μεγάλο πρόβλημα στο δεύτερο συμπέρασμα έχει να κάνει με τις απεριόριστες δυνατότητες του ρεφορμισμού. Με το ρεφορμισμό ανίκητο όταν αποκτούν μαζική απήχηση οι νέοι σχηματισμοί τότε δεν έχει καμία τύχη ούτε η πρόταση του «Ξ» που «υποστηρίζει τη συγκρότηση της εξ-α» αλλά, «σε μια συγκρότηση καλά μελετημένη και προετοιμασμένη» μπορεί να μας σώσει από την εισχώρηση του ρεφορμισμού. Εκτός και αν κάνουμε συγκρότηση της εξ-α χωρίς πόρτες και παράθυρα!
Ας αφήσουμε τα αστεία και ας εξηγήσουμε με την σοβαρότητα που τους αξίζει τις πραγματικές αιτίες, που καθόρισαν αυτή την αρνητική πορεία των προαναφερθέντων παραδειγμάτων, για να βγάλουμε τα σωστά συμπεράσματα.
Τα νέα κόμματα που σχηματίστηκαν με την συσπείρωση της (εξ-α) και (α-α) η μαρξιστική επιστημονική ανάλυση - πέρα από τους σημερινούς νεολογισμούς «Ριζοσπαστική αριστερά» «αντ/κή αριστερά» - τους έχει δώσει όνομα: είναι κόμματα αριστερορεφορμιστικά. Περιλαμβάνουν στις γραμμές τους από επαναστάτες μέχρι δεξιούς ρεφορμιστές ενίοτε και αστούς φιλελεύθερους. Όπως μας έχουν εξηγήσει οι κλασικοί του μαρξισμού τα κόμματα αυτά εμφανίζονται όταν η πρωτοπορία της τάξης ή τμήματά της προσπαθεί να δημιουργήσει νέα κόμματα, γιατί τα παλιά δεν την εκφράζουν. Το κύριο χαρακτηριστικό της πολιτικής τους είναι η αστάθεια, η σύγχυση, το μπέρδεμα των ιδεών. Οι ηγέτες τους είναι ικανοί να πουν τη μια στιγμή τα πιο επαναστατικά λόγια, για να τα αναιρέσουν την άλλη στιγμή με την πιο δεξιά πρακτική. Άγονται και φέρονται από τις διακυμάνσεις των αγώνων της ταξικής πάλης. Δεν μπορείς ποτέ να τους εμπιστευτείς. Η δυναμική τους αν θα κινηθούν προς τον επαναστατικό μαρξισμό ή θα γυρίσουν στο δεξιό ρεφορμισμό έχει να κάνει με την εποχή που εμφανίζονται, αν είναι προεπαναστατική, επαναστατική, αντεπαναστατική ή μεταβατική. Το δεύτερο επίσης σημαντικό έχει να κάνει με πολιτική και αριθμητική ισχύ των επαναστατικών κομμάτων ή οργανώσεων που είτε συμμετέχουν (και καλώς) στα νέα κόμματα είτε βρίσκονται εκτός. Και σε καμία περίπτωση με την ικανότητα του ρεφορμισμού να μπαίνει από την πόρτα ή το παράθυρο!!
Στην πραγματικότητα οι συσπειρώσεις των οργανώσεων της 1ης και 2ης Διεθνούς πριν μπολιαστούμε τις ιδέες του Μαρξισμού πέρασαν από το στάδιο του αριστερού ρεφορμισμού και του κεντρισμού. Το USPD που διασπάστηκε από το SPD στη Γερμανία ήταν αριστερό ρεφορμιστικό όπου η επαναστατική δυναμική της εποχής του 1917-20 έσπρωξε την πλειοψηφία του να ενωθεί με τους Σπαρτακιστές και να σχηματίσουν το ΚΚ Γερμανίας με μισό εκατομμύριο μέλη.
Αυτό λοιπόν που καθόρισε την αρνητική πορεία της ιταλικής επανίδρυσης και των άλλων κομμάτων ήταν οι παράγοντες που προανέφερα. Η εξήγηση, στα χαρακτηριστικά της εποχής μας όπου σύμφωνα και με τις αναλύσεις του «Ξ» τα παλιά κόμματα σάπισαν πολιτικά, η σοσιαλδημοκρατία αστικοποιήθηκε, άδειασαν από ταξικούς εργάτες και νεολαίους και το επίπεδο της συνείδησης πήγε πίσω λόγω της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Είχαμε κατά συνέπεια προσωρινή νίκη των ιδεών του καπιταλισμού και ενίσχυση του ρεφορμισμού μέσα στις πλατιές μάζες των εργαζομένων και της νεολαίας.
Η ριζοσπαστικοποίηση που αναπτύσσεται μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων, της νεολαίας, το κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και το αντιπολεμικό κίνημα, βρίσκεται στα αρχικά της στάδια. Αν σ’ αυτή την αντικειμενική κατάσταση προσθέσουμε την φανερή και ως ένα βαθμό πολιτική αδυναμία των μαρξιστών, τότε έχουμε πάρει την εξήγηση για τους καθοριστικούς παράγοντες της «αρνητικής εμπειρίας» από τα παραδείγματα που μας ανέφερε το «Ξ».
Το φαινόμενο των μαζικών και ημιμαζικών κομμάτων που εμφανίζονται στην εποχή μας, παρά την «αρνητική εμπειρία», θα συνεχίσει νομοτελειακά να υφίσταται.
Όσο η κοινωνία και η ριζοσπαστικοποίηση θα μετατοπίζονται προς τα αριστερά και η εποχή μας θα επαναστατικοποιείται, νέα κόμματα αριστερορεφορμιστικά (αντικαπιταλιστικά) θα σχηματίζονται, από διάφορους δρόμους και κατευθύνσεις: είτε από διασπάσεις των παραδοσιακών κομμάτων και συσπειρώσεις της εξ-α, είτε κόμματα κατά πλειοψηφία να κινηθούν προς τα αριστερά όπως συνέβη την περίοδο μετά το 1968-74 με το ΣΚ Γαλλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας. Η γέννηση του ΠΑΣΟΚ από το «πουθενά» όπου συσπείρωσε από τα πιο δεξιά ρεύματα έως τα πιο επαναστατικά έκφρασε την Ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Στη Βενεζουέλα με κάλεσμα του Τσάβες δημιουργήθηκε ένα νέο κόμμα με εκατομμύρια μέλη αριστερορεφορμιστικό με αβέβαιη εξέλιξη.
Δεν ισχυρίζομαι ότι η Ιστορία θα επαναληφθεί παντού με τον ίδιο τρόπο, θα γνωρίσει κι άλλες μορφές. Το βέβαιο είναι ότι όσο εντείνεται η ταξική πάλη και ριζοσπαστικοποιείται η κοινωνία, η διάθεση της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και της νεολαίας να δημιουργήσει νέα κόμματα θα εντείνεται
Γι’ αυτή την προοπτική χρειάζεται να προετοιμαστούν οι οργανώσεις της εξ-α, τώρα, ιδιαίτερα αυτές, όπου αναφέρονται στο όνομα του επαναστατικού Μαρξισμού. Με μια μόνο προϋπόθεση ότι θα κατανοήσουν τις ιστορικές τους ευθύνες και θα διορθώσουν το λάθος του. Ότι θα ασχοληθούν όχι ευκαιριακά αλλά σοβαρά με το εγχείρημα της (αντ-αν), της συσπείρωσής τους σε ενιαίο πολιτικό φορέα. Η (αντ-αν) χρειάζεται να γίνει ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την επαναστατική αριστερά.
Πώς προχωράμε
Η Ιστορία διδάσκει ότι η προσπάθεια της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα της πρωτοπορίας της να δημιουργήσουν νέα κόμματα επαναστατικά, ανήκει στην εποχή όπου η ταξική πάλη ανεβαίνει μαζί με την συνείδηση.
Σήμερα εκτιμώ ότι βρισκόμαστε στις αρχές μιας γενικά ανοδικής πορείας με ανισομερείς ρυθμούς από χώρα σε χώρα. Οι εξελίξεις στη Λ. Αμερική δείχνουν την άνοδο στην πιο προχωρημένη μορφή και πολιτικό περιεχόμενο σ’ αντίθεση μ’ ότι συμβαίνει στο ΙΡΑΚ. Ωστόσο εκτιμώ οι εξελίξεις ανάλογες μ’ αυτές στη Λ. Αμερική θα εξελιχθούν σ’ όλες τις χώρες του πλανήτη. Η ανοδική πορεία δεν θα’ ναι ευθύγραμμη, θα’ χει και πισωγυρίσματα, αλλά η γενική κατεύθυνση θα’ ναι η επαναστατική σύγκρουση.
Η επαναστατική αριστερά είναι σχεδόν ανύπαρκτη σ’ όλες αυτές τις εξελίξεις. Η πολυδιάσπασή της σε Διεθνές και εθνικό επίπεδο δεν της επιτρέπει να δράσει με τους όρους που επιβάλλει η ανάπτυξη των αγώνων. Χάνουμε πολύτιμο χρόνο.
Τα μαζικά και ημιμαζικά κόμματα που εμφανίστηκαν παρά την αρνητική εμπειρία μαζί με το νεοδημιουργημένο Αριστερό κόμμα στη Γερμανία ακόμη και η μερική αριστερή στροφή του ΣΥΝ επιβεβαιώνουν την αναζήτηση για την δημιουργία νέων κομμάτων και αποτελούν τον προπομπό των μεγάλων γεγονότων που έρχονται.
Οι αποτυχημένες μέχρι τώρα προσπάθειες διεθνώς και στην Ελλάδα δεν σηματοδοτούν το τέλος της (αντ-αν), αλλά τα λάθη που αναπόφευκτα προκύπτουν σε κάθε δύσκολο εγχείρημα μέχρι να βρούμε τον δρόμο μας. Μοναδικός τρόπος να βρούμε το δρόμο είναι να μάθουμε από τα λάθη.
Έχω ήδη αποδείξει στο κεφάλαιο με τις ιστορικές αναφορές ότι η (αντ-αν) – συσπείρωση των οργανώσεων – είναι αναγκαία προϋπόθεση για την συγκρότηση των νέων κομμάτων, της Νέας αριστεράς. Γι’ αυτό το ζήτημα θα’ ρχεται αναγκαστικά στην επιφάνεια διεθνώς και εθνικά ολοένα και πιο δυνατά, όσο ανεβαίνουν οι αγώνες και η ταξική πάλη.
Δεν πρόκειται για μια εύκολη υπόθεση, υπάρχουν πολλά και δύσκολα προβλήματα – λιγότερο δύσκολα απ’ αυτά που είχανε να αντιμετωπίσουν οι επαναστάτες της 1ης, 2ης Διεθνούς. Αλλά η Ιστορία διδάσκει ότι μπορούν να λυθούν. Προϋπόθεση η πολιτική κατανόηση που θα μας επιβάλλει να καταπιαστούμε με την (αντ-αν) όχι επιπόλαια και ευκαιριακά, αλλά σοβαρά στη βάση ενός συμφωνημένου σχεδίου.
Οι οργανώσεις που προβάλλουν το σύνθημα της (αντ-αν) και της νέας αριστεράς πράττουν σωστά. Ωστόσο χρειάζεται να συνειδητοποιήσουν ιδιαίτερα οι ηγετικοί ότι η δημιουργία της Νέας αριστεράς σημαίνει το τέλος των μικρών οργανώσεων όχι το τέλος των απόψεων, των τάσεων και των ρευμάτων. Η συντροφική δημοκρατική συζήτηση θα βοηθήσει να λύσουμε τις διαφορές μας όχι στη βάση μιας συνισταμένης των απόψεων, αλλά στη βάση των συμφερόντων του εργατικού κινήματος.
Δεν προτείνω το αυτόματο τέλος των οργανώσεων, το τέλος θα’ ρχεται προοδευτικά όσο το καινούριο στεριώνει. Αλλά δεν μπορούν να συνυπάρχουν για πάντα, θα χρειαστεί μεταβατική περίοδο, για την οποία έχω πρόταση που θα εκθέσω παρακάτω.
Όχι στον ηγεμονισμό! Επιδιώκουμε η (αντ-αν) των οργανώσεων να είναι συσπείρωση συντροφική και όχι δορυφοροποίηση γύρω από κάποια οργάνωση. Αυτό θα βοηθήσει στο να συνειδητοποιήσουμε ότι όλοι μας ανεξάρτητα από οργανωτική ένταξη είμαστε ενταγμένοι από την αρχή στην κοινή προσπάθεια.
Χρειάζεται τόλμη και αποφασιστικότητα να εγκαταλείψουμε το ένδοξο παρελθόν των μικρών οργανώσεων. Το εργατικό κίνημα ζητάει νέο μαζικό κόμμα. Στην ιστορία του εργατικού κινήματος απ’ ότι γνωρίζω κανένα κόμμα δεν δημιουργήθηκε από την γραμμική ανάπτυξη μιας επαναστατικής ομάδας ή οργάνωσης. Χρειάζεται να αποβάλλουμε τον συντηρητισμό που μας εμποδίζει, να αφήσουμε τις «νεκρές φόρμουλες».
Το πιο σημαντικό για να προχωρήσει η ιστορία της (αντ-αν) και της συγκρότησης της εξ-α σ’ ενιαίο πολιτικό φορέα, είναι πριν απ’ όλα η πολιτική κατανόηση ότι η πολυδιάσπαση σε μικρές οργανώσεις έχει γίνει πλέον εμπόδιο στη συγκρότηση του νέου κόμματος. Έχει αποδειχθεί πλέον ότι είναι δρόμος χωρίς διέξοδο.
Η ύπαρξη των μικρών οργανώσεων της εξ-α είχε το θετικό στοιχείο ότι έκφραζε και συνεχίζει να εκφράζει την αντίθεση και διαφοροποίηση από τα πολιτικά χρεοκοπημένα παραδοσιακά κόμματα. Η πολυδιάσπαση οργανωτική και πολιτική τη σύγχυση που υπάρχει για το πώς θα συγκροτηθεί το καινούργιο. Ωστόσο η διαιώνιση αυτής της κατάστασης οδηγεί στη σήψη. Δεν βοηθάει την πρωτοπορία της εργατικής τάξης και της νεολαίας να βρει το δρόμο της. Έχει γίνει κατά κάποιο τρόπο απόλυτο εμπόδιο. Μπορούμε! Είναι αναγκαίο να το λύσουμε. Έχω ήδη αναφέρει ιστορικά παραδείγματα ότι είναι δυνατή (η αντ-αν) σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Χρειάζεται η (αντ-αν) να προχωρήσει με καλά μελετημένο σχέδιο, που θα πάρει σοβαρά υπόψη τα ιστορικά δεδομένα προσαρμοσμένα στις συνθήκες του σήμερα.
Η δημιουργία της ΕΝΑΝΤΙΑ και οι συζητήσεις που προηγήθηκαν με το ΜΕΡΑ στις αντικαπιταλιστικές συνελεύσεις έβγαλαν το ενδιαφέρον των αγωνιστών για την ενότητα της επαναστατικής αριστεράς. Αυτό μου δίνει το δικαίωμα να αισιοδοξώ για το μέλλον της (αντ-αν). Θεωρώ ότι διαφορές μπορούν να λυθούν γιατί συγκριτικά είναι μικρότερης σημασίας απ’ αυτές που συζητήθηκαν στο Πρώτο Συνέδριο της 1ης Διεθνούς.
Οι οργανώσεις που ενδιαφέρονται για την (αντ-αν), την συγκρότηση της εξ-α σε ενιαίο πολιτικό φορέα, για τη Νέα αριστερά, νομίζω ότι χρειάζεται να ακολουθήσουν το παράδειγμα της συγκρότησης της 1ης Διεθνούς σ’ ενιαία οργάνωση και να υιοθετήσουν την μέθοδο και όχι κατ’ ανάγκη την πρόταση της LCR για την δημιουργία του αντικαπιταλιστικού κόμματος.
Η πρόταση της LCR είναι ανάγκη να μελετηθεί προσεκτικά από κάθε αγωνιστή της εξ-α γιατί νομίζω ότι κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Βάζει τα γενικά ζητήματα και πολύ σωστά δεν προσπαθεί να μιλήσει για όλα τα προβλήματα. Επειδή η πλειοψηφία τους μπορεί και πρέπει να λυθεί μέσα στα πλαίσια του κόμματος, δημοκρατικά.
Η άποψη για «μια διαδικασία συζήτησης που να έχει μπροστά χρόνο και να μπαίνει σε βάθος, σε ζητήματα, για την εκτίμηση σε ποια φάση βρίσκεται το κίνημα στην Ελλάδα και διεθνώς, μεθοδολογίας» κλπ ενώ γενικά φαίνεται σωστή. Η ζωή έχει δείξει ότι οι συζητήσεις δεν τελειώνουν ποτέ ή τελειώνουν στο σημείο που άρχισαν. Το’ χουμε ζήσει!
Πιο απλά θεωρώ αναγκαίο η ΕΝΑΝΤΙΑ να λειτουργήσει σύμφωνα με τις προεκλογικές και μετεκλογικές της δεσμεύσεις. Να καλέσει το ΜΕΡΑ κι όλες τις οργανώσεις που συμφωνούν με την (αντ-αν), τη Νέα Αριστερά σε σύσκεψη, με μοναδικό θέμα να ορίσουν αντιπροσωπευτική επιτροπή των οργανώσεων.
Έργο της επιτροπής η σύνταξη ενός σχεδίου που θα ορίζει την διαδικασία της συγκρότησης της συσπείρωσης των οργανώσεων στην (αντ-αν) στην προοπτική του ενιαίου πολιτικού φορέα.
Η πρότασή μου
Είναι απλά ενδεικτική για το πώς μπορεί να προχωρήσουμε μεθοδικά. Πρώτο μεταβατικό βήμα η συγκρότηση των οργανώσεων σε ομοσπονδία στη βάση μιας απλής διακήρυξης και ενός γενικά αποδεκτού αντικαπιταλιστικού προγράμματος. Γραμμένα σε γλώσσα κατανοητή για τους εργαζόμενους και τη νεολαία.
Ιδρυτική διακήρυξη ενδεικτική: Με αναφορά στην κατάσταση που βιώνει σήμερα η εργατική τάξη τους αγώνες της και ότι καμία πολιτική μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν μπορεί να καλυτερέψει τη ζωή της. Ότι παρά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ- με σύντομη αναφορά στις αιτίες-η απελευθέρωση της εργατικής τάξης από την εκμετάλλευση περνάει μέσα από το μεγάλο καθήκον της κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας. Τα παλιά κόμματα απέτυχαν. Γι’ αυτό η συγκυρία απαιτεί την συγκρότηση ενός νέου κόμματος, το οποίο θα αγωνιστεί να δημιουργήσει η Ομοσπονδία. Η ομοσπονδία επιδιώκει την μεγαλύτερη δυνατή ενότητα στη δράση με όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις της αριστεράς.
Για το πρόγραμμα θεωρώ ότι τα 10 Σημεία LCR για μια αντικαπιταλιστική πολιτική με την προσθήκη ότι στρατηγικός στόχος είναι: Ο Σοσιαλισμός στηριγμένος στη Δημοκρατία και τον έλεγχο των μαζών προσαρμοσμένα στα ελληνικά δεδομένα μπορεί να γίνουν βάση συζήτησης για το γενικό πρόγραμμα. Μετά ασφαλώς η Ομοσπονδία θα παίρνει θέση συγκεκριμένη για κάθε αγώνα. (7)
Οι οργανώσεις μεταβατικά δεν διαλύονται και παίρνουν τη θέση που έχουν τα σωματεία σε μια Ομοσπονδία.
Η Ομοσπονδία έχει κεντρική επιτροπή όπου αναλογικά -απλή αναλογική- εκπροσωπούνται όλες οι οργανώσεις. Η αναλογία καθορίζεται με βάση τον αριθμό των ενεργών μελών. Υπάρχει ταμείο όπου κάθε οργάνωση συμβάλλει στη βάση των ενεργών μελών της.
Λειτουργούν κοινοί πυρήνες στη γειτονιά, σε σωματεία, εργοστάσια, φοιτητικούς συλλόγους.
Ενότητα στη δράση, κοινές παρεμβάσεις με το υλικό της Ομοσπονδίας στις απεργίες, συγκεντρώσεις στη γειτονιά, εργοστάσια, κοινές καμπάνιες για όλα τα μεγάλα ζητήματα του παγκόσμιου και ντόπιου κινήματος.
Ενιαιομετωπική πολιτική. Απευθύνουμε σ’ όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις της Αριστεράς, αλλά εκ των πραγμάτων δρούμε με αυτούς που το αποδέχονται. Ο νοών νοείτο.
Στόχος είναι η έκδοση ημερήσιας εφημερίδας, μηνιάτικο θεωρητικό περιοδικό, εκδόσεις. Μετά την έκδοση ημερήσιας εφημερίδας επιβάλλεται στα κρίσιμα πολιτικά θέματα να υπάρχει χώρος για διαφορετικές απόψεις. Εφ’ όσον κάποια οργάνωση ή τάση επιθυμεί μπορεί να εκδίδει δική της εφημερίδα μέχρι να λυθεί το επίδικο θέμα.
Οι οργανώσεις κατά την μεταβατική φάση της ομοσπονδίας, μπορεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις εν γνώσει της Κεντρικής να κάνουν τις δικές τους συνεδριάσεις.
Οι αποφάσεις στα όργανα καλό είναι να παίρνονται ομόφωνα, αν αυτό δεν γίνει δυνατό σε πρώτη συνεδρίαση, στη δεύτερη πρέπει να γίνει με σχετικά μεγάλη πλειοψηφία. Να λειτουργήσουμε ως ένα βαθμό με τον τρόπο όπου λειτουργούν οι Ομοσπονδίες του Συνδικαλιστικού κινήματος. Σήμερα προέχει η ενότητα, τα ζητήματα αρχών θα τα βρούμε στην πορεία, αρκετά μας έχουν ταλαιπωρήσει. Δεν υποτιμώ τα ζητήματα αρχών, αλλά απλά να είναι αρχών και να μην βαπτίζουμε, δεν είναι του παρόντος αλλά υπάρχουν πολλά παραδείγματα για αχρείαστες διασπάσεις.
Η άποψή μου για την πλέρια δημοκρατία στη λειτουργία της ομοσπονδίας σε βάρος του συγκεντρωτισμού, τη θεωρώ απόλυτα αναγκαία σ’ αυτή τη φάση. Οφείλω να πω ότι ο Λένιν δεν είναι τυχαίο που δεν έγραψε ειδικό κείμενο για τον Δημοκρατικό Συγκεντρωτισμό επειδή η εφαρμογή του δεν είχε σταθερούς κανόνες. Ήταν πάντα σε συνάρτηση με την συγκυρία. Σήμερα η καθ’ όλα Δημοκρατική λειτουργία μπορεί να κρατήσει την ενότητα της ομοσπονδίας, δίνοντας στη συζήτηση τη δυνατότητα να λύσει τις διαφορές χωρίς περιορισμούς. Αυτά κατά την μεταβατική περίοδο μέχρι την εξέλιξη της Ομοσπονδίας σε ενιαίο πολιτικό φορέα. Έχει ρίσκο, δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Ναι! Αλλά η ζωή έχει δείξει ότι οι διάφορες συσπειρώσεις μπορεί με λίγη περισσότερη προσπάθεια να παίρνουν αποφάσεις. Η πειθαρχία στη δράση θα’ ρθει φυσιολογικά σαν αποτέλεσμα των κοινών αποφάσεων και της πετυχημένης πορείας της ομοσπονδίας.
Οι συσπειρώσεις στα σωματεία, τα σχήματα, τα Δίκτυα, τα ΕΑΑΚ – παρά το χαοτικό τρόπο λειτουργίας τους – δείχνουν ότι η (αντ-αν) λειτουργεί σε επίπεδο βάσης και έχει πετύχει να καθοδηγήσει ή να σπρώξει αγώνες, όπως το φοιτητικό κίνημα τον αγώνα των δασκάλων και σε άλλους χώρους. Αυτό επιβεβαιώνει την δυνατότητα της (αντ-αν) να υψωθεί και στο επίπεδο των πολιτικών οργανώσεων.
Η λειτουργία των οργανώσεων μέσα στα κοινά όργανα της ομοσπονδίας συνδυασμένη με την κοινή δράση στους χώρους δουλειάς θα βοηθήσει ώστε να ξεπεραστούν τα σύνορα των οργανώσεων. Τάσεις και ιδεολογικά ρεύματα θα σχηματίζονται από μέλη και στελέχη των διαφορετικών οργανώσεων. Προοδευτικά αυτή η εξέλιξη θα’ ναι η αρχή του τέλους της ομοσπονδίας και η μετατροπή της σε ενιαίο πολιτικό φορέα.
Η ενότητα, το τέλος της πολυδιάσπασης, η συντονισμένη κοινή παρέμβαση, η σωστή λειτουργία στους κοινούς πυρήνες και τα κεντρικά όργανα θα λειτουργήσει σαν μαγνήτης για τους πρωτοπόρους αγωνιστές εργάτες, νεολαίους. Η ανάπτυξη σε μέλη και επιρροή – με προϋπόθεση την σωστή πολιτική παρέμβαση – θα ανεβαίνει με πρωτόγνωρους ρυθμούς.
Θεωρώ αναγκαίο και επιβεβλημένο το τέλος της πολυδιάσπασης των διεθνών οργανώσεων και την συσπείρωσή τους σε μια, μέσα από το μεταβατικό σχήμα της ομοσπονδίας. Αυτή η εξέλιξη θα επιταχύνει τις συσπειρώσεις των οργανώσεων σ’ εθνικό επίπεδο.
Η πρότασή μου είναι ενδεικτική, δεν είναι πανάκεια, έχει δυσκολίες. Το κύριο που θέλω να αποδείξω μ’ αυτό το κείμενο είναι ότι η (αντ-αν) έχει δικαιωθεί ιστορικά. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Απ’ αυτή την διαδικασία πέρασε η συγκρότηση της 1ης Διεθνούς και των κομμάτων της 2ης και εν μέρει της 3ης. Η (αντ-αν) είναι ζήτημα στρατηγικής σημασίας για τις οργανώσεις της επαναστατικής αριστεράς. Η ιστορική αναγκαιότητα επιβάλλει το χτίσιμο της Νέας Αριστεράς και του επαναστατικού κόμματος. Για να πετύχει η (αντ-αν) χρειάζεται σχέδιο επεξεργασμένο και συμφωνημένο απ’ όλες τις οργανώσεις. Γενικό σχέδιο δεν χρειάζεται να τα προβλέπει όλα, πολλά θα λυθούν στην πορεία.
Κύρια ωστόσο χρειάζεται η πολιτική κατανόηση ότι ήρθε το τέλος των μικρών οργανώσεων. Το εργατικό κίνημα έχει ανάγκη από μαζικό κόμμα επαναστατικό. Τώρα είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε με επιμονή.
Μπορούμε! Με την σκέψη ότι δεν έχουμε χρόνο απεριόριστο.
21-2-08
Σημειώσεις
- Ριαζάνωφ: Ο Μαρξ και ο Έγκελς σελ. 119.
- οπ.π. σελ. 120-121.
- οπ.π. σελ. 123.
- οπ.π. σελ. 124-125.
- οπ.π. σελ. 130-131.
- οπ.π. σελ. 134-135.
- Σπάρτακος (ειδική έκδοση) Σεπτέμβρης 2007.
Για την αντιγραφή, Α.Σ
